Bir haftalık Fas gezimizde Marakeş’ten bir sonraki durağımız ülkenin en kuzeyindeki, İspanya’nın karşı yakasındaki Tanca (Tangier) şehriydi.
Biz Tanca’ya bir gece treniyle Marakeş’ten yaklaşık 9 saatte vardık ancak buraya İspanya ve Fransa’nın güney sahilinden vapurla ulaşmak da mümkün. Beyaz evleri ve daracık sokakları ile tam bir Akdeniz şehri Tanca. Buraya ilk olarak Berberiler yerleşmiş, sonrasında Fenikelilerin ilgisini çekmiş ve 1950lerde bağımsızlığını kazanana kadar birçok kültüre ev sahipliği yapmış.
Birinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupalı kolonici güçlerin koruması altında bir dönem uluslararası alanda tarafsız bölge statüsü kazanmış. Aynı dönemdeki geniş özgürlükler sayesinde Avrupalı ve Amerikalı diplomatlar, yazarlar, şarkıcılar ve zengin iş adamları şehre akın etmişler.
Ünlü yazar ve besteci Paul Bowles, yazar William S. Burroughs, ressam Brion Gysin, ve Rolling Stones grubu bunlardan sadece birkaçı. Paul Bowles 88 yıllık hayatının 52 yılını Tanca’da geçirmiş, bu dönem boyunca buradaki deneyimlerini birçok eserine aktarmış ve haliyle şehrin simgesi haline gelmiş. William S. Burroughs de Tanca’daki deneyimlerine, Times dergisinin 1923-2005 yılları arasındaki en iyi 100 İngilizce roman arasında gösterdiği Naked Lunch (1959) adlı kitabında yer vermiş. 1991 yılında yönetmen David Cronenberg aynı adlı filminde kitaptan bazı kısımları kendince yorumlayarak başarılı bir şekilde sinemaya uyarlamış. İzlemeyenlere buradan duyurulur…
Özgürlükler şehri Tanca, uluslararası ajanlık faaliyetleri için de güvenli bir liman haline gelmiş ve bu durum Soğuk Savaşın ilk yıllarında devam etmiş.
Özellikle ajan faaliyetlerine ev sahipliği yapmış olması şehre gizemli bir hava katıyor. Ajanların toplanıp çok gizli planlarını yaptıkları kafelerde oturup Fas’a özgü nane çayından yudumlamak insanı o günlere geri götürüyor. Ancak o şaşalı özgürlük ve zenginlik döneminden geriye dönemin tipik mimarisi dışında pek iz kalmamış.
The Kitchen Crashers 